Według danych resortu rozwoju, w 2019 roku 16 największych polskich miast realizowało przynajmniej niektóre elementy koncepcji smart city. Oznacza to, że wdrażały one innowacje ICT, które mają usprawnić życie mieszkańców, takie jak miejskie sieci komputerowe zapewniające dostęp do Internetu, systemy sterujące sygnalizacją świetlną, inteligentne sieci energetyczne czy systemy monitorujące jakość powietrza. Celem tego artykułu jest sprawdzenie, w jaki sposób te innowacje zostały wykorzystane podczas pandemii COVID-19 w 2020 roku i czy rzeczywiście okazały się bardziej potrzebne w tej ekstremalnej sytuacji zarówno mieszkańcom, jak i lokalnej administracji.

Projekt ICM Rybnik – innowacyjne centrum medyczne jest współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2014-2020. Zamawiającym projektem jest Województwo Śląskie, a wykonawcami są konsorcjum EVALU Sp. z o.o. oraz ECORYS Polska Sp. z o.o. Badanie dotyczące ICM Rybnik obejmuje m.in. ocenę logiki interwencji, spójności wewnętrznej i zewnętrznej programu, trafność zastosowania trybów wyboru oraz ocenę wskaźników monitorowania celów programu. W badaniu uwzględniono cele polityki spójności, lokalne inicjatywy rozwoju oraz zasady horyzontalne.

Wprowadzenie do koncepcji inteligentnych miast

Termin „inteligentne miasto” opisuje miasto, które świadomie i efektywnie wykorzystuje innowacje ICT do zarządzania infrastrukturą i usługami, takimi jak administracja, edukacja, opieka zdrowotna, bezpieczeństwo publiczne oraz transport. Wraz z rozwojem zastosowań chmury obliczeniowej, integracja wybranych systemów miejskiej infrastruktury staje się łatwiejsza, a rola aspektu komunikacyjnego ICT rośnie.

Inteligentne miasto może zoptymalizować swoje zasoby, monitorować bezpieczeństwo i planować działania konserwacyjne, co podnosi komfort życia mieszkańców i standard usług dla odwiedzających. Koncepcja inteligentnych miast wpisuje się w politykę zrównoważonego rozwoju miast realizowaną przez Unię Europejską, gdzie inwestycje w inteligentne rozwiązania ICT są kluczowe dla rozwoju miast przyszłości.

Badania pokazują, że koszty modernizacji obiektów miejskich w ramach wprowadzania inwestycji w efektywność energetyczną mogą wynosić od kilkudziesięciu tysięcy do nawet miliona złotych na jeden obiekt. Mimo to, wiele miast w Polsce podejmuje ambitne plany, jak chociażby Rzeszów, który chce stworzyć co najmniej 100 neutralnych dla klimatu i inteligentnych miast do 2030 roku.

Reakcje miast na pandemię COVID-19

Izolacja społeczna i zamknięcie gospodarki z powodu pandemii koronawirusa w 2020 r. stały się testem dla działania wdrażanych od lat innowacji ICT w miastach. Celem jest sprawdzenie, w jaki sposób zostały one wykorzystane i czy rzeczywiście okazały się bardziej potrzebne w tej ekstremalnej sytuacji zarówno mieszkańcom, jak i lokalnej administracji.

W artykule przedstawiono wyniki przeglądu inicjatyw związanych z koncepcją smart city w polskich miastach podczas pierwszej fali pandemii COVID-19. Organizowano je zarówno przez władze lokalne, przedsiębiorstwa, jak i oddolnie przez mieszkańców miast. Reakcje miast na pandemię pokazały, jak ważną rolę odegrały technologie informacyjno-komunikacyjne (ICT) w koncepcji inteligentnych miast.

Aplikacje smart city mają na celu poprawę funkcjonowania miast poprzez wykorzystanie inteligentnych narzędzi ICT. Zastosowanie technologii, takich jak automatyczne czujniki ruchu i zaawansowane kamery, w koncepcjach smart city może prowadzić do zmniejszenia zużycia energii i niższych wydatków publicznych.

Innowacje ICT były wykorzystywane również w inteligentnych domach, przyczyniając się do oszczędności energii oraz poprawy bezpieczeństwa i komfortu. Inicjatywy smart city przyczyniają się do zrównoważonego i inteligentnego zarządzania miastami poprzez integrację rozwiązań infrastrukturalnych i usługowych.

icm rybnik

Rybnik, miasto znane ze swojej innowacyjności, staje się domem dla kolejnego ważnego projektu – ICM Rybnik. To centrum medyczne, które ma na celu dostarczenie wysokiej jakości opieki zdrowotnej mieszkańcom regionu. Placówka ta oferuje szeroką gamę usług medycznych świadczonych przez specjalistów medycznych, wykorzystując najnowsze technologie i rozwiązania z zakresu opieki zdrowotnej.

Jednym z kluczowych elementów ICM Rybnik jest zaplanowane utworzenie Państwowej Wyższej Szkoły Medycznej. Inicjatorem tego projektu jest Violetta Dytko, dyrektor SALUS Opieka Domowa. Nowa uczelnia będzie kształcić kadry medyczne na studiach I stopnia w Instytucie Pielęgniarstwa, oferując kierunki takie jak pielęgniarstwo, kosmetologia i dietetyka. Budynek, w którym będzie zlokalizowana siedziba szkoły, to dawna siedziba Uniwersytetu Śląskiego na terenie rybnickiego kampusu.

Realizacja koncepcji ICM Rybnik to kolejny krok w kierunku rozwoju nowoczesnej opieki zdrowotnej w mieście. Placówka ta będzie stanowić ważny element ekosystemu inteligentnego miasta, łącząc najwyższej jakości usługi medyczne z najnowszymi technologiami i rozwiązaniami dla poprawy zdrowia i jakości życia mieszkańców Rybnika.

Edukacja i e-learning podczas pandemii

Pandemia COVID-19 w 2020 roku zmieniła oblicze edukacji w Polsce. Szkoły i uczelnie musiały w bardzo krótkim czasie przejść na nauczanie zdalne, wykorzystując narzędzia takie jak wideokonferencje, platformy e-learningowe czy cyfrowe zasoby dydaktyczne. Ta nagła transformacja postawiła przed placówkami edukacyjnymi wiele wyzwań, ale również otworzyła drzwi do innowacji opartych na technologiach ICT.

Obserwacja różnorodnych reakcji szkół i uczelni na nową rzeczywistość może posłużyć jako drogowskaz dla dalszego rozwoju aplikacji i rozwiązań edukacyjnych wykorzystujących innowacje ICT. Analiza tego procesu może również pomóc w lepszym zrozumieniu potrzeb edukacji i roli, jaką e-learning może odegrać w przyszłości, zwłaszcza w kontekście pandemii COVID-19.

Wiele placówek przeszło tę zmianę z sukcesem, jednak nie obyło się bez trudności. Część nauczycieli i uczniów musiała się nauczyć od podstaw korzystania z nowych technologii, co wymagało czasu i zaangażowania. Pojawiły się również wyzwania związane z dostępem do sprzętu i stabilnym łączem internetowym, szczególnie w rejonach wiejskich.

Pomimo tych przeszkód, pandemia stała się katalizatorem dla rozwoju e-learningu w Polsce. Szkoły i uczelnie zdobyły cenne doświadczenia, które mogą teraz wykorzystać do dalszej cyfryzacji i unowocześnienia procesu dydaktycznego. To ważny krok w kierunku bardziej elastycznego i dostosowanego do potrzeb edukacji.

Rozwiązania dla turystyki w dobie ograniczeń

Pandemia COVID-19 w 2020 roku stanowiła ogromne wyzwanie dla branży turystycznej. Ograniczenia w przemieszczaniu się i zamknięcie granic sprawiły, że miasta musiały znaleźć nowe sposoby na przyciągnięcie odwiedzających. Miasta, które wdrażały koncepcję smart city, mogły wykorzystać swoje innowacje z zakresu technologii informacyjno-komunikacyjnej (ICT), aby stworzyć rozwiązania wspierające lokalny ruch turystyczny.

Jednym z takich rozwiązań były wirtualne wycieczki, które pozwalały zwiedzać atrakcje bez konieczności fizycznego przemieszczania się. Aplikacje mobilne dostarczające informacji o atrakcjach i umożliwiające rezerwacje online również okazały się przydatne w trudnym okresie pandemii. Obserwacja tego typu inicjatyw może wskazać kierunki dalszego rozwoju technologii w celu ożywienia turystyki w okresie kryzysu.

Choć pandemia COVID-19 znacznie ograniczyła możliwości podróżowania, to miasta wdrażające koncepcję smart city potrafiły wykorzystać innowacje ICT, aby zaoferować turystom nowe, atrakcyjne formy poznawania lokalnych walorów. Rozwiązania te pozwoliły utrzymać zainteresowanie turystyką, a w przyszłości mogą stanowić podstawę do odbudowy tej branży.

Usprawnienia w komunikacji z urzędami

Pandemia COVID-19 znacznie zmieniła sposób, w jaki mieszkańcy komunikują się z władzami lokalnymi. Ograniczenia związane z lockdownem zmusiły urzędy do intensywnego wykorzystania narzędzi ICT w celu zapewnienia ciągłości obsługi obywateli. Wiele miast rozwinęło swoje e-usługi, takie jak składanie wniosków online, wideokonferencje z urzędnikami czy elektroniczna dostawa dokumentów. Dzięki temu mieszkańcy mogli załatwiać sprawy urzędowe bez konieczności osobistej wizyty w urzędach.

Obserwacja tych zmian wskazuje, że pandemia COVID-19 stała się katalizatorem dla przyspieszenia procesu digitalizacji e-usług w administracji publicznej. Wiele miast wdrożyło innowacyjne rozwiązania ICT, aby poprawić komunikację z obywatelami i zwiększyć efektywność działania urzędów. Te doświadczenia mogą wskazać kierunki dalszego rozwoju e-administracji i usprawnienia interakcji między władzami a mieszkańcami.

Skuteczne wykorzystanie technologii cyfrowych umożliwiło samorządom przetrwanie trudnego okresu pandemii, a także otworzyło nowe możliwości dla uproszczenia i usprawnienia komunikacji z urzędami. Eksperci wskazują, że kluczowe będzie dalsze inwestowanie w innowacje ICT oraz poszukiwanie rozwiązań, które łączą wygodę dla mieszkańców z efektywnym działaniem administracji.

Inicjatywy mieszkańców miast

Podczas pandemii COVID-19 w 2020 roku można było zaobserwować liczne oddolne inicjatywy podejmowane przez mieszkańców polskich miast. Wykorzystywali oni dostępne narzędzia technologii informacyjno-komunikacyjnych, aby organizować pomoc sąsiedzką, tworzyć społeczności online czy koordynować działania wolontariackie.

Te oddolne działania pokazują, w jaki sposób mieszkańcy miast mogą angażować się w rozwiązywanie problemów lokalnej społeczności, szczególnie w okresach kryzysowych. Obserwacja tych inicjatyw może być inspiracją dla dalszego rozwoju koncepcji smart city, która opiera się na aktywnym zaangażowaniu wszystkich interesariuszy.

Przykładem takich inicjatyw jest chociażby organizowanie wirtualnych aktywności integracyjnych czy tworzenie sąsiedzkich grup na portalach społecznościowych w celu koordynacji pomocy osobom starszym lub samotnym. Tego typu działania budują poczucie solidarności społecznej i wzmacniają lokalną samopomoc.

Pandemia COVID-19 stała się katalizatorem tych oddolnych inicjatyw, ale również dowiodła, że mieszkańcy miast są gotowi do aktywnego angażowania się w życie swoich społeczności. Takie zaangażowanie może odegrać kluczową rolę w dalszym rozwoju inteligentnych miast, gdzie innowacyjne rozwiązania technologiczne łączą się z potrzebami i pomysłami lokalnej ludności.

Korzyści i wyzwania smart city w czasach kryzysu

Pandemia COVID-19 w 2020 roku wyraźnie pokazała, że koncepcja smart city, oparta na wykorzystaniu innowacji ICT, może przynieść miastom wymierne korzyści w czasie kryzysu. Usprawniła ona komunikację z mieszkańcami, zwiększyła efektywność usług publicznych, poprawiła koordynację działań kryzysowych i umożliwiła lepszą optymalizację wykorzystania zasobów.

Jednocześnie wdrażanie smart city wiąże się z pewnymi wyzwaniami, takimi jak zapewnienie cyberbezpieczeństwa, integracja różnorodnych systemów miejskich czy zaangażowanie wszystkich interesariuszy. Obserwacja tych korzyści i wyzwań może być cenna przy dalszym rozwoju inteligentnych miast.

Pandemia COVID-19 stała się katalizatorem zmian w kierunku smart city. Miasta, które wcześniej wdrożyły rozwiązania z zakresu technologii informacyjno-komunikacyjnych, mogły szybciej reagować na kryzys i efektywniej wspierać swoich mieszkańców. Jednak cyfrowa transformacja samorządów to także poważne wyzwania – od kwestii cyberbezpieczeństwa po zaangażowanie wszystkich interesariuszy. Obserwacja tych doświadczeń może być bezcenna dla przyszłego rozwoju inteligentnych miast.

Przyszłość inteligentnych miast

Doświadczenia pandemii COVID-19 w 2020 roku mogą mieć istotny wpływ na dalszy rozwój koncepcji smart city. Miasta będą prawdopodobnie inwestowały w rozwiązania oparte na technologiach ICT, które zwiększą odporność na kryzysy, usprawniają komunikację z mieszkańcami oraz efektywność usług publicznych. Kluczowe będzie również angażowanie mieszkańców w tworzenie inteligentnych miast poprzez ich aktywny udział w inicjatywach lokalnych.

Przykładem takiego działania jest planowane utworzenie Fraunhofer Project Center na Politechnice Śląskiej w Rybniku, które będzie się koncentrować na energetyce, zielonych technologiach oraz inteligentnym regionie. Współpraca między uczelnią a Katowicką Specjalną Strefą Ekonomiczną będzie kluczowa w rozwijaniu kompetencji w zakresie Przemysłu 4.0. Rozwój smart city w Rybniku będzie również wspierany przez projekt Inteligentne Miasta i Przyszła Mobilność.

Dalszy rozwój smart city będzie wymagał kompleksowego podejścia, integrującego różne aspekty funkcjonowania miasta oraz współpracy wszystkich interesariuszy. Pandemia COVID-19 pokazała, jak ważne są rozwiązania oparte na technologiach ICT, które mogą zwiększyć odporność miast na kryzysy i poprawić jakość życia mieszkańców. Rozwój smart city, innowacje ICT oraz aktywne zaangażowanie społeczności lokalnej będą kluczowe dla przyszłości i rozwoju inteligentnych ośrodków miejskich.

Podsumowanie

Pandemia COVID-19 w 2020 r. stała się testem dla wdrażanych od lat innowacji ICT w polskich miastach. Obserwacja reakcji miast na tę nadzwyczajną sytuację pokazała, że koncepcja smart city, opierająca się na wykorzystaniu technologii informacyjno-komunikacyjnych, może przynieść wymierne korzyści w czasie kryzysu. Należą do nich usprawnienie komunikacji z mieszkańcami, zwiększenie efektywności usług publicznych czy lepsza koordynacja działań kryzysowych.

Jednocześnie wdrażanie smart city wiąże się z pewnymi wyzwaniami, takimi jak zapewnienie cyberbezpieczeństwa czy angażowanie wszystkich interesariuszy. Doświadczenia pandemii mogą mieć istotny wpływ na dalszy rozwój koncepcji inteligentnych miast, które będą inwestowały w rozwiązania wzmacniające ich odporność na kryzysy.

Podsumowując, wnioski z reakcji miast na pandemię COVID-19 stanowią cenne wskazówki dla dalszego rozwoju i wdrażania koncepcji smart city w Polsce, ukierunkowanej na zwiększenie odporności na różne kryzysy i zapewnienie wysokiej jakości życia mieszkańców.